THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

    Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013 được ban hành để điều chỉnh nguyên tắc, chính sách của Nhà nước về hòa giải ở cơ sở, hòa giải viên, tổ hòa giải; hoạt động hòa giải ở cơ sở; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong hoạt động hòa giải ở cơ sở. 

    Để triển khai các nội dung của Luật vào cuộc sống trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, căn cứ tình hình thực tế tại địa phương, ngày 31/12/2013 Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch số 139/KH-UBND về triển khai thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa và hàng năm đều ban hành các Kế hoạch triển khai công tác này. 

    Qua 10 năm thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, toàn tỉnh đã thực hiện hòa giải cho 45.654 vụ việc trong đó số vụ hòa giải thành là 36.477 đạt tỷ lệ 80%, toàn tỉnh hiện nay có 4.322 tổ hòa giải với 26.607 hòa giải viên. Nhìn chung hoạt động hòa giải ở cơ sở đã đi vào nề nếp, thống nhất, hiệu quả và tiếp tục khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, tổ chức, đoàn thể, UBND các cấp ngày càng nhận thức đầy đủ hơn về vị trí, vai trò tầm quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở. Từ đó, quan tâm hơn trong lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức, thực hiện; sự phối hợp tích cực của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở. Nhất là vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể trong việc tuyên truyền đưa Luật Hòa giải ở cơ sở đi vào cuộc sống, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật đã góp phần giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ ở cộng đồng dân cư, giúp ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ngay từ cơ sở. 

    Công tác kiện toàn, củng cố và tập huấn nghiệp vụ cho các tổ hòa giải, đội ngũ hòa giải viên luôn được thực hiện kịp thời. Tiêu chuẩn, số lượng hòa giải viên và thành phần của tổ hòa giải bảo đảm đúng theo quy định của Luật Hòa giải ở cơ sở, quy tụ được lực lượng nòng cốt, người có uy tín, kinh nghiệm trong cộng đồng dân cư. Các tổ hòa giải ở cơ sở đều thực hiện đúng quy định của Luật hòa giải ở cơ sở và các văn vản hướng dẫn thi hành. 

     Chất lượng đội ngũ hòa viên đã từng bước được nâng lên. Công tác tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng cho lực lượng hòa giải viên được chú trọng, thực hiện thường xuyên. Việc cung cấp văn bản, tài liệu cho các tổ hòa giải, hòa giải viên được thực hiện kịp thời. Nhiều địa phương đã quan tâm, bố trí nguồn kinh phí đảm bảo cho công tác hòa giải ở cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hòa giải ở cơ sở nên đã khích lệ, động viên các hòa giải viên thực hiện hòa giải, phát huy tinh thần trách nhiệm vì cộng đồng.

          Để có được kết quả đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến nguyên nhân trọng tâm là có sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh và vai trò tham mưu của Sở Tư pháp cùng sự tham gia của của các sở, ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh, UBND cấp huyện và UBND cấp xã trên địa bàn.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và tăng cường quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở, Sở Tư pháp đã tham mưu cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành 03 Quyết định về thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở; Sở Tư pháp cũng đã phối hợp với Ủy ban MTTQ tỉnh hướng dẫn các sở, ban, ngành có liên quan, Ủy ban nhân các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh tổ chức phổ biến, quán triệt, tập huấn nội dung Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành cho các hòa giải viên ở cơ sở, đảm bảo theo chương trình khung bồi dưỡng kiến thức pháp luật và nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở cho hòa giải viên theo Quyết định số 4077/QĐ-BTP ngày 31/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp; chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố củng cố, kiện toàn về tổ chức và hoạt động hòa giải ở cơ sở để phù hợp với các quy định của Luật Hòa giải ở cơ sở; chỉ đạo, hướng dẫn việc lập, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí đảm bảo cho công tác hòa giải ở cơ sở theo Thông tư liên tịch số 100/TTLT-BTC-BTP.

        Ngoài ra, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Trên cơ sở Kế hoạch của Chủ tịch UBND tỉnh và hướng dẫn của Sở Tư pháp, 27/27 huyện, thị xã, thành phố đã kịp thời ban hành Kế hoạch triển khai và tổ chức thực hiện có hiệu quả Luật Hòa giải ở cơ sở trên địa bàn.

          Công tác quán triệt, triển khai thi hành Luật Hoà giải ở cơ sở được tổ chức thực hiện nghiêm túc từ cấp tỉnh đến cấp cơ sở, đảm bảo sự đồng bộ, thiết thực và hiệu quả. Tuyên truyền, phổ biến Luật hòa giải và văn bản hướng dẫn thi hành thông qua hội nghị tập huấn để nâng cao năng lực đội ngũ quản lý nhà nước về hòa giải và hòa giải viên. 

          Ngay sau khi Luật Hòa giải ở cơ sở được ban hành, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị quán triệt nội dung cơ bản của Luật Hòa giải ở cơ sở cho 450 cán bộ chủ chốt các ngành, các cấp, báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, thành viên hội đồng phối hợp PBGDPL cấp tỉnh, cấp huyện. 

          Đồng thời, 27/27 huyện, thị xã, thành phố tổ chức hội nghị quán triệt, triển khai thi hành Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành cho đại diện lãnh đạo UBND cấp huyện, các phòng chuyên môn, đoàn thể cấp huyện, cấp xã; báo cáo viên pháp luật cấp huyện; trưởng thôn, bản, tiểu khu, tổ dân phố, trưởng ban công tác mặt trận; hòa giải viên, tuyên truyền viên và cán bộ, Nhân dân trên địa bàn. 

          Trên cơ sở Quyết định số 2611/QĐ-BTP ngày 04/11/2013 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp phê duyệt Kế hoạch triển khai thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 139/KH-UBND ngày 30/12/2013 về triển khai thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. 

Năm 2019, Chính phủ ban hành Quyết định số 428/QĐ-TTg ngày 18/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2019-2022”. Căn cứ yêu cầu, nhiệm vụ của Đề án, Sở Tư pháp đã tham mưu trình UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 156/KH-UBND ngày 08/7/2019 thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2019-2022” trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Qua đó 27/27 huyện, thị xã, thành phố đã ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2019-2022”.

          Trong 10 năm qua toàn tỉnh đã tổ chức 28 Hội nghị quán triệt triển khai Luật Hòa giải ở cơ sở và các văn bản hưởng dẫn thi hành; 3.412 Hội nghị tuyên truyền tập huấn bồi dưỡng pháp luật cho 305.075 lượt người tham dự và hơn 70.000 buổi tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh cho người dân trực tiếp nghe.

          Việc biên soạn, phát hành tài liệu phục vụ công tác hòa giải ở cơ sở được Sở Tư pháp, UBMTTQ tỉnh và các sở, ngành chú trọng triển khai. Trong 10 năm qua, Sở Tư pháp đã biên soạn và phát hành hơn 30.000 cuốn kỹ năng về hòa giải ở cơ sở; trang bị miễn phí 4.366 cuốn Sổ theo dõi hoạt động Hòa giải ở cơ sở cho các tổ hòa giải trên địa bàn toàn tỉnh Thanh Hóa; in và cấp phát hơn 35.000 cuốn tài liệu đề cương giới thiệu các văn bản pháp luật mới; 500.000 tờ gấp liên quan đến lĩnh vực hòa giải ở cơ sở như: Bộ luật Dân sự; Bộ luật Hình sự; Luật Hôn nhân và gia đình; Luật Đất đai.. để cấp cho cán bộ làm công tác quản lý hòa giải và hòa giải viên ở cơ sở. Ủy ban Mặt trận tổ quốc tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội cũng đã biên soạn phát hành hàng chục nghìn tài liệu tuyên truyền các văn bản pháp luật liên quan đến hòa giải ở cơ sở cấp phát trên toàn tỉnh. 

        Các huyện, thị xã, thành phố đã cấp phát gần 125.5000 cuốn tài liệu tuyên truyền phổ biến các văn bản pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở cho cán bộ và nhân dân trên địa bàn.

     Để góp phần bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng hòa giải trong nhiều lĩnh vực như: Bộ Luật Dân sự; Bộ Luật Hình Sự; Luật Đất đai, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật Bình đẳng giới, Luật phòng chống bạo lực gia đình...giúp các hòa giải viên tự tin và hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ của mình; đồng thời giúp chính quyền cơ sở, Mặt trận tổ quốc và các tổ chức thành viên nhận thức đầy đủ hơn về vai trò, nhiệm vụ của mình trong việc quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ hòa giải hoạt động hiệu quả. UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch số 53/KH-UBND về việc tổ chức cuộc thi "Tìm hiểu pháp luật về hòa giải ở cơ sở" trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa; Ban tổ chức cuộc thi tỉnh ban hành Thể lệ số 711/TL-BTC ngày 10/6/2013 về Cuộc thi "Tìm hiểu về hòa giải ở cơ sở" trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa và tổ chức phát động cuộc thi ở 3 cấp (cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh). Tham dự cuộc thi có hơn 9.435 bài dự thi của hòa giải viên thuộc 6.040 tổ hòa giải được đầu tư công phu, áp dụng nhiều văn bản pháp luật để viện dẫn trong từng trường hợp cụ thể, nhiều bài thi có hình ảnh minh họa chân thực, sinh động, nêu lên được nhiều giải pháp cụ thể, sát thực, khả thi trong quá trình tham gia hòa giải. 

     Năm 2016, triển khai Quyết định số 500/QĐ-BTP ngày 28/3/2016 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành Kế hoạch tổ chức hội thi “Hòa giải viên giỏi toàn quốc lần thứ III”, Thanh Hóa đã tổ chức lựa chọn và chỉ đạo tổ chức  01 đội thi tham gia cuộc thi hòa giải viên giỏi ở khu vực phía Bắc. Qua cuộc thi, cán bộ làm công tác hòa giải của tỉnh có điều kiện tích lũy được nhiều bài học hay, kinh nghiệm quý để phát huy vai trò chủ động, sáng tạo trong công tác hòa giải ở cơ sở.

Công tác tuyên truyền, phổ biến về Luật Hòa giải ở cơ sở còn được thực hiện bằng nhiều hình thức khác phù hợp với điều kiện của từng cơ quan, đơn vị địa phương, như: Thông qua đăng tải tuyên truyền các tin bài trên các phương tiện, thông tin đại chúng; thông qua loa truyền thanh cơ sở với các chuyên mục “pháp luật và đời sống”, “hỏi đáp chính sách pháp luật”; thông qua sinh hoạt câu lạc bộ pháp luật, lồng ghép trong các lễ hội truyền thống, các cuộc họp, hội nghị giao ban công tác của cơ quan, đơn vị các cuộc thi tìm hiểu pháp luật...

      UBND tỉnh đã chỉ đạo tăng cường việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về hòa giải ở cơ sở. Các tài liệu cũng như những hoạt động về hòa giải ở cơ sở của tỉnh và địa phương được cập nhật thường xuyên, liên tục trên Trang/Cổng thông tin điện tử của đơn vị cũng như Trang điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật của tỉnh, qua đó đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu, khai thác và sử dụng của cán bộ, công chức, người dân và nhất là đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở trên địa bàn tỉnh. 

     Nhìn chung, công tác phổ biến, truyền thông Luật Hòa giải ở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành trên địa bàn tỉnh được thực hiện thường xuyên, liên tục bằng nhiều các hình thức đa dạng, phong phú, góp phần đưa việc triển khai, thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở đạt kết quả.

      Có thể nhận thấy, một trong những bài học kinh nghiệm được rút ra sau 10 năm thi hành Luật hòa giải trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa phải xác định đó là sự quan   tâm trong công tác lãnh, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh, sự chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và sự phối hợp tốt của Ủy ban MTTQ, các ngành, đoàn thể các cấp, đặc biệt là các cơ quan, đoàn thể cơ cấp xã; Trong đó vai trò công tác tham mưu là hết sức quan trọng để đảm bảo nhiệm vụ được hiện đầy đủ, đạt hiệu quả cao./.