THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

        Bộ tiêu chí giai đoạn 2026–2030 được xây dựng đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước, bao gồm ba cấu phần quan trọng: bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới; khung thí điểm xây dựng xã nông thôn mới hiện đại; và các điều kiện để tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Cách tiếp cận này cho thấy sự thay đổi rõ rệt từ tư duy “hoàn thành chỉ tiêu” sang “phát triển toàn diện”.

       Phân nhóm xã – cách tiếp cận linh hoạt, sát thực tiễn

      Một trong những điểm đổi mới căn bản của bộ tiêu chí là việc phân chia xã thành ba nhóm, tương ứng với quy mô, điều kiện phát triển và đặc điểm sau sắp xếp đơn vị hành chính. Trên cơ sở đó, 10 tiêu chí với 47 chỉ tiêu được thiết kế phù hợp cho từng nhóm xã, bao quát đầy đủ các lĩnh vực then chốt như hạ tầng, kinh tế nông thôn, nguồn nhân lực, văn hóa – xã hội, khoa học công nghệ, môi trường, hệ thống chính trị và bảo đảm quốc phòng – an ninh.

      Cách làm này đã khắc phục hạn chế của mô hình “một bộ tiêu chí cho mọi xã” trước đây, tạo điều kiện để các địa phương chủ động lựa chọn lộ trình phù hợp, đồng thời vẫn bảo đảm chuẩn chung về chất lượng nông thôn mới trong phạm vi toàn quốc.

       Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc Trung ương chỉ ban hành một bộ tiêu chí thống nhất xuất phát từ thực tiễn tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, khi các xã sau sắp xếp có quy mô lớn hơn, không gian phát triển mở rộng và yêu cầu quản trị ngày càng cao. Đồng thời, nhiều nội dung của nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021–2025 cùng các chính sách mới mang tính đột phá đã được tích hợp, đặt ra yêu cầu cao hơn nhằm tạo chuyển biến thực chất về chất lượng sống ở khu vực nông thôn.

         Thí điểm xã nông thôn mới hiện đại – bước đi chuẩn bị cho tương lai

        Lần đầu tiên, khái niệm xã nông thôn mới hiện đại được đưa vào khung pháp lý với vai trò là mô hình thí điểm trong giai đoạn 2026–2030. Đây là những xã đã đạt chuẩn nông thôn mới ở mức cao, có thu nhập bình quân vượt trội và đáp ứng các yêu cầu về hạ tầng số, năng lượng sạch, nông nghiệp thông minh, an sinh xã hội, môi trường sống và an ninh trật tự.

       Việc thí điểm được giao quyền chủ động cho địa phương lựa chọn, tổ chức thực hiện trên cơ sở điều kiện thực tiễn, tránh triển khai ồ ạt. Qua đó, tạo tiền đề tổng kết, đánh giá và từng bước nhân rộng mô hình nông thôn mới hiện đại, tiệm cận tiêu chí đô thị văn minh trong giai đoạn sau năm 2030.

       Nâng chuẩn đối với tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới

      Cùng với bộ tiêu chí cấp xã, Quyết định 51/2025/QĐ-TTg cũng nâng cao rõ rệt yêu cầu đối với tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, với 13 điều kiện, tăng thêm 5 điều kiện so với giai đoạn trước. Các yêu cầu không chỉ dừng lại ở tỷ lệ xã đạt chuẩn mà còn mở rộng sang các lĩnh vực then chốt như giáo dục, y tế, văn hóa, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tư nhân, bảo vệ môi trường, cải cách hành chính và mức độ hài lòng của người dân.

      Điều này thể hiện rõ quan điểm lấy người dân làm trung tâm, lấy chất lượng phục vụ và mức sống thực tế làm thước đo của kết quả xây dựng nông thôn mới.

      Quyết định 51/2025/QĐ-TTg có hiệu lực từ ngày 15/2/2026, đặt ra yêu cầu cao hơn về quyết tâm chính trị, huy động nguồn lực và cách tổ chức thực hiện ở tất cả các cấp. Với định hướng mới, chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026–2030 được kỳ vọng sẽ tiếp tục tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và môi trường sống của người dân trên cả nước.