THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

        Ngày 18/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 90/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2021-2025. Chương trình đặt ra mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trong đó bao gồm công tác trợ giúp pháp lý.

        Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo tại Kế hoạch số 113/KH-UBND ngày 09/6/2025 của UBND tỉnh về việc triển khai, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa năm 2025, Sở Tư pháp tổ chức Hội nghị Tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác giảm nghèo; đội ngũ công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn các xã (thuộc tiểu dự án 1, Dự án 7 Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững) cho đội ngũ làm công tác giảm nghèo, cán bộ trợ giúp pháp lý, cán bộ nòng cốt cơ sở và người có uy tín trong cộng đồng tại các xã Tân Thành và xã Trung Hạ với các nội dung cụ thể như sau:

          Một là, Giới thiệu Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành. 

Khái quát chung về Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017 được Quốc hội thông qua nhằm bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí của các nhóm người yếu thế, góp phần bảo vệ công lý, thúc đẩy bình đẳng và an sinh xã hội. Luật quy định rõ các nguyên tắc: Miễn phí, kịp thời, chính xác; bảo đảm bí mật thông tin. Không phân biệt đối xử, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý. Cung cấp dịch vụ bởi người thực hiện TGPL có chuyên môn, bảo đảm chất lượng và hiệu quả. 

         Đối tượng được TGPL là người thuộc hộ nghèo, cận nghèo; người có công với cách mạng; trẻ em; nạn nhân bạo lực gia đình hoặc mua bán người; người dân tộc thiểu số ở vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn; người bị buộc tội từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi hoặc người bị buộc tội có khó khăn về tài chính; một số nhóm yếu thế khác theo quy định pháp luật.

         Hình thức trợ giúp pháp lý: Tham gia tố tụng (luật sư, trợ giúp viên pháp lý); tư vấn pháp luật; đại diện ngoài tố tụng; các hình thức hỗ trợ pháp lý khác. 

        Các văn bản hướng dẫn thi hành: Nghị định 144/2017/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật TGPL. Thông tư 08/2017/TT-BTP hướng dẫn nghiệp vụ TGPL.  Các văn bản liên quan đến tiêu chuẩn trợ giúp viên pháp lý, quản lý chất lượng vụ việc, quy trình tiếp nhận và xử lý yêu cầu TGPL. Những văn bản này là cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức hoạt động TGPL đúng đối tượng, đúng quy trình, hiệu quả thực tiễn. 

          Hai là, Vai trò của cán bộ cơ sở và người có uy tín 

Đối với vai trò của cán bộ cơ sở Cán bộ xã, thôn, xóm là người gần dân nhất, nắm rõ đặc điểm kinh tế – xã hội, hộ nghèo, hộ dễ bị tổn thương và các vụ việc phát sinh. Vai trò chính: Phát hiện sớm người cần TGPL; tiếp nhận thông tin ban đầu, hướng dẫn làm thủ tục yêu cầu trợ giúp. Truyền thông, phổ biến chính sách TGPL đến đúng nhóm đối tượng. 

Đối với vai trò của người có uy tín trong cộng đồng: Người có uy tín, đặc biệt trong vùng dân tộc thiểu số, được cộng đồng tin tưởng và lắng nghe. Đồng thời vận động người dân tin tưởng và chủ động tìm đến dịch vụ TGPL; giải thích, hòa giải ban đầu các mâu thuẫn; thông tin kịp thời cho cơ quan chức năng khi có vụ việc cần TGPL; tình trạng người dân không dám đi khiếu kiện hoặc không biết quyền được TGPL miễn phí.

          Ba là, Kỹ năng nhận diện – hỗ trợ – giới thiệu đối tượng

          1. Kỹ năng nhận diện đối tượng Cán bộ cơ sở và người có uy tín cần nắm rõ dấu hiệu nhận diện:

          Về Kinh tế: hộ nghèo, cận nghèo, hoàn cảnh đặc biệt. Nhân thân – xã hội: trẻ em, người già, khuyết tật nặng.

          Về Pháp lý tố tụng: người bị buộc tội không có khả năng thuê luật sư. 

          Về Bạo lực xâm hại: nạn nhân bạo lực gia đình, mua bán người. 

          Về Dân tộc thiểu số: cư trú vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.

          2. Kỹ năng hỗ trợ ban đầu: Lắng nghe, ghi nhận thông tin sự việc.

          Hướng dẫn sơ bộ quyền lợi và nghĩa vụ; giúp soạn thảo yêu cầu TGPL nếu cần; 

 hỗ trợ giấy tờ xác nhận đối tượng; không đưa ra lời khuyên pháp lý vượt quá thẩm quyền; chuyển vụ việc cho Trung tâm TGPL khi cần. 

         3. Kỹ năng giới thiệu và chuyển gửi. Giới thiệu đến Trung tâm TGPL Nhà nước cấp tỉnh hoặc chi nhánh TGPL; cung cấp địa chỉ, số điện thoại, lịch tiếp dân. Với vụ việc khẩn cấp, kết nối ngay với TGPL hoặc cơ quan điều tra để bố trí trợ giúp viên. 

         4. Kỹ năng truyền thông vận động: Tổ chức sinh hoạt thôn, bản, họp tổ dân phố tuyên truyền về quyền TGPL. Giải thích cho người dân không sợ, không ngại khi sử dụng dịch vụ pháp lý. Sử dụng ngôn ngữ dân tộc khi cần để tiếp cận nhóm yếu thế. Vận dụng uy tín cá nhân để thuyết phục nạn nhân bạo lực, phụ nữ yếu thế mạnh dạn tìm sự giúp đỡ. 

        Tập huấn, bồi dưỡng và nâng cao kiến thức – kỹ năng cho cán bộ cơ sở, cán bộ làm TGPL và người có uy tín là yếu tố cốt lõi giúp chính sách TGPL đi vào đời sống. Khi đội ngũ này được trang bị đầy đủ kiến thức pháp luật và kỹ năng nghiệp vụ: Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người yếu thế. Góp phần giảm nghèo bền vững. Xây dựng cộng đồng an toàn, ổn định và văn minh.