THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

    Sau chiến thắng mùa xuân năm 1975, đất nước ta hoàn toàn giải phóng, cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Năm 1980, Nhà nước ban hành Hiến pháp mới và hàng loạt các văn bản quy phạm pháp luật được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với Hiến pháp. Theo quy định của Luật Tổ chức Hội đồng Bộ trưởng (nay là Luật Tổ chức Chính phủ) Bộ Tư pháp được tái thành lập. Ngày 22/11/1981 Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định 143-HĐBT quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức Bộ Tư pháp; Bộ Tư pháp và Ban tổ chức cán bộ Chính phủ (nay là Bộ Nội vụ) đã ban hành Thông tư liên tịch số 08 quy định tổ chức hoạt động của tư pháp các địa phương. Như vậy, hệ thống bộ máy Ngành Tư pháp đã được tái lập lại từ trung ương đến cơ sở. 

    Cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước, ngày 17/5/1983, UBND tỉnh Thanh Hoá đã ban hành Quyết định số 326/QĐ-UBTH thành lập hệ thống tổ chức tư pháp trong tỉnh, theo đó Sở Tư pháp Thanh Hoá chính thức được thành lập. Ở các huyện, thị xã trong tỉnh cũng đã thành lập Phòng Tư pháp trực thuộc UBND cấp huyện; ở cấp xã các Ban Tư pháp cũng được kiện toàn và tổ chức lại theo hướng quy định về chức năng, nhiệm vụ. 

    Những ngày đầu mới thành lập, bộ máy của Sở Tư pháp mới có 12 đồng chí chuyển từ Ban Pháp chế của UBND tỉnh và cán bộ của các cơ quan Tòa án, Viện Kiểm sát và các ngành khác sang. Lãnh đạo có một đồng chí Giám đốc. Trụ sở làm việc chưa ổn định, cơ sở vật chất còn thiếu thốn, phương tiện làm việc chưa được trang bị đầy đủ. Ở giai đoạn này, Sở Tư pháp thực hiện 6 nhiệm vụ là: Quản lý thẩm tra công tác ban hành văn bản pháp quy; Hướng dẫn về pháp lý cho các hợp tác xã, các đơn vị kinh tế xây dựng các nội quy, quy chế; Bồi dưỡng nghiệp vụ các ban tư pháp xã phường; Cũng cố kiện toàn các ban hòa giải; Thực hiện công tác chấp hành án; Phối hợp với các ngành trong công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho công dân ở xã, phường, thị trấn. Hệ thống bộ máy của Sở Tư pháp khi mới thành lập có 4 phòng, gồm: Phòng Tổ chức và quản lý tòa án cấp huyện, Văn phòng Sở, Phòng Tư pháp khác, Phòng nghiên cứu tuyên truyền pháp luật.

     Hiến pháp năm 1992 được ban hành, chức năng, nhiệm vụ của Sở Tư pháp ngày càng được mở rộng và tăng cường; hoạt động công chứng ra đời, hệ thống các phòng chuyên môn của Sở Tư pháp được thiết lập hoàn chỉnh, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Sở Tư pháp giai đoạn này có 5 phòng, gồm: Phòng Văn bản pháp quy, Phòng Tuyên truyền, Phòng Tư pháp khác, Phòng Tổ chức và quản lý tòa án, Văn phòng Sở; với biên chế 21 công chức.

     Đến năm 1993, Sở Tư pháp tiếp tục tăng cường thêm nhiệm vụ mới là tiếp nhận và thực hiện quản lý Nhà nước về công tác thi hành án dân sự từ Tòa án nhân dân các cấp theo quy định của pháp luật, đồng thời tiếp nhận một bộ phận cán bộ từ trọng tài kinh tế chuyển sang.

     Trong giai đoạn từ năm 1994 - 2004 cùng với tiến trình mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế, tiến trình cải cách hành chính và cải cách tư pháp của đất nước, ngành Tư pháp được tăng cường nhiều nhiệm vụ quan trọng. Năm 1995 - 1996 tiếp nhận Phòng Công chứng số 1 từ UBND tỉnh chuyển sang và thành lập Thanh tra Sở. Năm 1997 thành lập Trung tâm Bán đấu giá; năm 1999 thành lập trung tâm Trợ giúp pháp lý và Phòng Công chứng nhà nước số 2 và số 3. Đồng thời, được giao thêm các các nhiệm vụ mới như: Kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật, theo dõi thi hành văn bản quy phạm pháp luật, hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp, quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước, xây dựng cơ sở dữ liệu và cấp Phiếu Lý lịch tư pháp .v.v.

     Các tổ chức Giám định tư pháp tiếp tục được củng cố, tăng cường; Đoàn Luật sư, Hội công chứng viên, các tổ chức hành nghề luật sư, công chứng, đấu giá tài sản, thừa phát lại được thành lập và hoạt động dưới sự quản lý nhà nước của Sở Tư pháp. Như vậy, trước yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế, hoạt động của ngành Tư pháp ngày càng được mở rộng; đây là trọng trách hết sức nặng nề và vinh dự của ngành Tư pháp nói chung và Sở Tư pháp Thanh Hóa nói riêng.

Qua 40 năm xây dựng và phát triển, nhìn lại cả một quá trình nỗ lực phấn đấu, vị thế của Sở Tư pháp Thanh Hóa ngày càng được khẳng định. Từ 6 nhiệm vụ được giao thời kỳ đầu mới thành lập, đến nay Sở Tư pháp được giao thực hiện 36 nhiệm vụ, đây là trọng trách hết sức nặng nề nhưng cũng rất vinh dự của ngành. Là cơ hội để khẳng định vai trò, vị thế của Sở Tư pháp trong hệ thống tổ chức, bộ máy nhà nước.

     Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, bộ máy tổ chức của Sở cũng được tăng cường, củng cố, phát triển cả về số lượng và chất lượng. Đến nay Sở Tư pháp có 6 phòng và 04 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở, với tổng số 120 công chức, viên chức và lao động hợp đồng; 100% công chức, viên chức tốt nghiệp đại học và trên đại học. Nhiều đồng chí có trình độ Thạc sỹ, cao cấp chính trị, chuyên viên cao cấp, chuyên viên chính. Khi mới thành lập Sở Tư pháp có 1 chi bộ và 6 đảng viên; hiện nay là Đảng bộ với 9 chi bộ trực thuộc gồm 67 đảng viên. Các tổ chức đoàn thể như: Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Chi hội Luật gia được củng cố, phát triển vững mạnh.

    Công tác quản lý Nhà nước đối với các tổ chức bổ trợ tư pháp được tăng cường, hiện có 39 tổ chức hành nghề luật sư; 04 trung tâm tư vấn pháp luật; 52 tổ chức hành nghề công chứng; 40 tổ chức bán đấu giá tài sản, 02 tổ chức giám định tư pháp; 03 Văn phòng thừa phát lại.

     Trong công tác phối hợp quản lý điều hành, hiện nay Sở Tư pháp là cơ quan trực tiếp chỉ đạo về chuyên môn của 27 phòng Tư pháp với 89 công chức. Trên địa bàn tỉnh hiện có 915 công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã; 4.860 tổ hòa giải với trên 25.000  hòa giải viên; 130 báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh; 592 báo cáo viên pháp luật cấp huyện, 6.715 tuyên truyền viên pháp luật cấp xã, 80 cộng tác viên trợ giúp pháp lý. Hàng năm Sở Tư pháp có nhiệm vụ chỉ đạo và tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn cho đội ngũ này.

     Trong quá trình xây dựng và phát triển của  Sở Tư pháp Thanh Hoá suốt 40 năm qua, có những lúc thăng trầm theo yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng, song vượt lên trên tất cả, Sở Tư pháp đã không ngừng lớn mạnh và trưởng thành. Các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức của Sở đã đoàn kết, nổ lực thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao.

Ngay từ ngày đầu mới thành lập, những công việc tư pháp có tính chất mũi nhọn như hướng dẫn áp dụng pháp luật thống nhất của cả nước trên địa bàn tỉnh, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật; tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân ... đã được những thế hệ cán bộ, công chức tư pháp đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa thực hiện với sự năng động, sáng tạo và trách nhiệm.

     Suốt 40 năm qua, với sự nỗ lực, cố gắng không ngừng của tập thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, Sở Tư pháp Thanh Hóa đã từng bước phát triển và trưởng thành, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn ngày càng hiệu quả, chất lượng đi vào chiều sâu. Luôn giữ vai trò nòng cốt là cơ quan tham mưu giúp Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh thực hiện công tác cải cách tư pháp, cải cách hành chính, xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật (QPPL), đảm bảo thống nhất, khả thi, minh bạch trước khi đưa vào thực tiễn cuộc sống. Chung tay xây dựng nền Tư pháp vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, phục vụ nhân dân.

     Vai trò tham mưu về các vấn đề pháp lý của Sở Tư pháp đối với chính quyền các cấp của tỉnh ngày càng hiệu quả. Sở Tư pháp luôn thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ là người “gác cổng” về các vấn đề pháp lý cho hệ thống chính trị của tỉnh, từng bước tham mưu xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật của địa phương trên các lĩnh vực. Việc tham mưu của Sở Tư pháp không chỉ là áp dụng pháp lý đơn thuần mà luôn nghiên cứu, đề xuất hướng giải quyết vừa đáp ứng tình hình thực tiễn của tỉnh, vừa đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, Sở cũng đã kịp thời đề xuất UBND tỉnh xem xét, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về mặt pháp lý trong công tác chỉ đạo, điều hành, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý Nhà nước trên địa bàn tỉnh.

Trong những năm qua, ngành đã tích cực phối hợp với các ngành, các cấp trong xây dựng, thẩm định và tham gia đóng góp ý kiến cho hàng nghìn văn bản quy phạm pháp luật để trình HĐND và UBND tỉnh ban hành; giúp UBND tỉnh đóng góp, tổng hợp ý kiến đóng góp của nhân dân và các ngành, các cấp vào dự thảo Hiến pháp và nhiều luật quan trọng của Quốc hội; không chỉ tham mưu trong xây dựng thể chế chính sách, Sở Tư pháp còn tham mưu cho UBND các cấp giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc pháp luật, các tranh chấp, các vấn đề cấp bách, phức tạp liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. 

     Cùng với việc tích cực tham mưu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, giải quyết các vụ việc phức tạp, Sở đã thường xuyên tổ chức kiểm tra, rà soát văn bản QPPL. Chú trọng công tác theo dõi thi hành pháp luật, tập trung theo dõi thi hành pháp luật có ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân và sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Qua đó, phát hiện những bất cập của các cơ chế, chính sách và các thiết chế quản lý, để tham mưu kịp thời biện pháp khắc phục khó khăn vướng mắc và đề xuất sửa đổi, bổ sung ban hành mới các văn bản phục vụ cho công tác quản lý điều hành của chính quyền cơ sở, cũng như phát triển kinh tế - xã hội.

     Công tác phổ biến giáo dục pháp luật được tăng cường, phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, ngày càng hướng mạnh về cơ sở. Cùng với việc chú trọng tham mưu giúp UBND tỉnh ban hành và triển khai các Đề án, chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh, những năm qua, Sở Tư pháp là cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh tổ chức triển khai kịp thời các Luật mới được Quốc hội thông qua. Quá trình triển khai công tác phổ biến giáo dục pháp luật đã có nhiều đổi mới về cách thức triển khai, hình thức, nội dung... Qua đó, đã tạo chuyển biến căn bản, toàn diện trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật, đưa nhanh pháp luật đến với các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.

      Thực hiện nhiệm vụ giúp UBND các cấp quản lý nhà nước về hộ tịch, trong thời gian qua được sự quan tâm của các cấp ủy và chính quyền, lĩnh vực công tác này đã đạt được những kết quả tích cực. Việc đăng ký và quản lý hộ tịch trên địa bàn tỉnh ngày càng đi vào nề nếp, các thủ tục hành chính được công khai, minh bạch, thực hiện kịp thời, đúng pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền của mình. Qua đó, góp phần tăng cường hiệu quả quản lý xã hội bằng pháp luật, tiếp tục xây dựng hình ảnh ngành Tư pháp thân thiện, gần dân, phụng sự nhân dân.

      Công tác trợ giúp pháp lý, đây là chính sách quan tâm của đảng và nhà nước về hỗ trợ pháp luật cho các đối tượng yếu thế trong xã hội. Sở Tư pháp đã tăng cường chỉ đạo trợ giúp pháp lý miễn phí cho các đối tượng: người nghèo, người có công với cách mạng, người dân tộc thiểu số, người già cô đơn, người tàn tật, trẻ em. Thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý đã góp phần tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

Công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động Bổ trợ tư pháp trên địa bàn tỉnh ngày càng đi vào nền nếp, tiếp tục được đẩy mạnh xã hội hóa theo tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp. Sở Tư pháp đã tăng cường thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước đối với các hoạt động bổ trợ tư pháp, đồng thời góp phần tạo sự phát triển bền vững cho các tổ chức bổ trợ tư pháp để đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu của  tổ chức và người dân.

       Công tác xây dựng ngành tiếp tục được củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực và đổi mới cơ chế, phương thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật kiến thức mới cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức luôn được quan tâm, chú trọng để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Công tác cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí, thực hiện quy chế dân chủ... được đẩy mạnh. Hoạt động của các tổ chức, đoàn thể trong cơ quan đã được lãnh đạo, cấp uỷ, các đơn vị quan tâm, tạo điều kiện hoạt động và phát huy vai trò trong hoạt động của đơn vị.

       Trong sự phát triển khá toàn diện của tỉnh Thanh Hóa thời gian qua, luôn có sự đóng góp tích cực của Sở Tư pháp Thanh Hóa, sự nỗ lực không ngừng của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp trong việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao. Những thành tựu đạt được trong công tác Tư pháp trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã khẳng định sự trưởng thành lớn mạnh của ngành Tư pháp Thanh Hoá, tạo được niềm tin và sự đánh giá cao của cấp uỷ Đảng và chính quyền các cấp. 

       Phát huy tinh thần đoàn kết, bằng ý chí tự lực, tự cường, sau 40 năm nỗ lực phấn đấu, Sở Tư pháp Thanh Hóa đã trưởng thành về mọi mặt, với cơ cấu tổ chức được kiện toàn, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được củng cố, lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng; các lĩnh vực công tác thuộc chức năng, nhiệm vụ của Sở đều đạt kết quả bền vững, ngày càng trở nên hiện đại hơn, thân thiện với người dân hơn. Sở Tư pháp Thanh Hóa đã thực hiện tốt vai trò trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước đa ngành, xây dựng và thực thi hệ thống pháp luật cũng như cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp. Năng lực triển khai công việc của Sở ngày càng được nâng cao - năng lực này là kết tinh của một quá trình dài rèn luyện về kỹ năng, tính chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, luôn lấy thực tiễn làm thước đo hiệu quả hoạt động.

       Với những cố gắng vượt bậc, liên tục nhiều năm liền Sở Tư pháp Thanh Hóa đã trở thành đơn vị lá cờ đầu của ngành Tư pháp Việt Nam, nhận được nhiều hình thức khen thưởng cao quý như: Huân chương Lao động hạng hạng nhất, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của Bộ Tư pháp và UBND tỉnh tặng cờ đơn vị thi đua xuất sắc. Những thành tựu đạt được trong công tác tư pháp thời gian qua đã khẳng định sự trưởng thành, lớn mạnh không ngừng của Sở Tư pháp, đã tạo được niềm tin yêu, ghi nhận và đánh giá cao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh. 

      Nhìn lại chặng đường 40 năm xây dựng và trưởng thành, mỗi cán bộ, công chức, viên chức của Sở Tư pháp Thanh Hóa luôn rất tự hào về quá trình phát triển lớn mạnh của ngành, về những thành tích công tác đã đạt được, góp phần vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật trong nhân dân, góp phần phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trên quê hương đất nước. Những kết quả công tác đạt được của Sở Tư pháp đã được cấp uỷ Đảng, chính quyền các cấp ghi nhận và đánh giá cao; khẳng định được vị trí quan trọng trong việc tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền quản lý Nhà nước bằng pháp luật. 

       Tự hào với truyền thống 40 năm xây dựng và phát triển, mỗi cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp Thanh Hoá sẽ tiếp tục phát huy cao nhất truyền thống đoàn kết, đề cao trách nhiệm, tận tuy, năng động, sáng tạo, khắc phục khó khăn, tiếp tục lập nhiều thành tích mới, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Bộ Tư pháp, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tin tưởng và giao phó; để viết tiếp thành tích và trang sử vẻ vang của Ngành Tư pháp và tiếp tục khẳng định "tư pháp là cơ quan trọng yếu của chính quyền". Góp phần xây dựng sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cải cách nền hành chính, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh".