THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

         Để đảm bảo triển khai Quyết định số 211/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ được đày đủ và kịp thời, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các quyết định ban hành các tiêu chí xã nông thông mới, xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu, huyện nông thôn mới, huyện nông thôn mới nâng cao trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Trong các quyết định này, tiêu chí về Chuẩn tiếp cận pháp luật được quy định cụ thể để triển khai thực hiện.

          Tại Quyết định số 25/2024/QĐ-UBND ngày 26/6/2024 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025 có quy định Tiêu chí 18.4. Tiếp cận pháp luật, đối với các xã vùng 1 và vùng 2 phải đạt điều kiện về: Ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn; Tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật; Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý theo hướng dẫn tại Quyết định số 1143/QĐ-BTP ngày 20/6/2024 của Bộ Tư pháp ban hành hướng dẫn nội dung tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật trong đánh giá nông thôn mới và đô thị văn minh.

          Tại Quyết định số 26/2024/QĐ-UBND ngày 27/6/2024 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025 có quy định là xã đạt chuẩn nông thôn mới (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí xã nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025) và Đạt các tiêu chí thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, giai đoạn 2024- 2025. Trong đó Tiêu chí 16 về Tiếp cận pháp luật, đối với các xã vùng 1 và vùng 2 phải đạt điều kiện: Có mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật và mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở; Tỷ lệ mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm thuộc phạm vi hòa giải ở cơ sở được hòa giải thành đạt ≥90%; Tỷ lệ người dân thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý tiếp cận và được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu đạt ≥90%.

          Đối với xã Nông thôn mới kiểu mẫu đáp ứng quy định là xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025) và Đạt các tiêu chí thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025 theo lĩnh vực nổi trội nhất, Tiêu chí Chuẩn tiếp cận pháp luật phải được duy trì.

          Tại Quyết định số 27/2024/QĐ-UBND ngày 27/6/2024 của UBND tỉnh Thanh Hóa Về việc ban hành Bộ tiêu chí về việc ban hành Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025 có quy định các tiêu chí trong đó tiêu chí 9.6 quy định huyện đạt chuẩn Tiếp cận pháp luật.

          Tại Quyết định số 30/2024/QĐ-UBND ngày 28/6/2024 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành Bộ tiêu chí Về việc ban hành Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025 có quy định Là huyện đạt chuẩn nông thôn mới (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2024-2025), như vậy đối với tiêu chí Chuẩn tiếp cận pháp luật phải đảm bảo duy trì tiêu chí này.

          Các tiêu chí chuẩn tiếp cận pháp luật trong bộ Tiêu chí xã nông thông mới, xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu, huyện nông thôn mới, huyện nông thôn mới nâng cao được thực hiện theo Quyết định số 1143/QĐ-BTP ngày 20/6/2024 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hướng dẫn nội dung tiêu chí, chỉ tiêu “tiếp cận pháp luật” trong đánh giá nông thôn mới và đô thị văn minh. Quyết định này thay thế Quyết định số 1723/QĐ-BTP ngày 15/8/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành Hướng dẫn tiêu chí huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới, tiêu chí tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 và tiêu chí quận, thị xã, thành phố đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thuộc Tiêu chí quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh.

          So với Quyết định số 1723/QĐ-BTP, Quyết định số 1143/QĐ-BTP có những điểm mới cơ bản như sau:

          1. Sửa đổi nội dung chỉ tiêu 18.4 “Tiếp cận pháp luật” trong Bộ Tiêu chí quốc gia xã nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025

          Nội dung chỉ tiêu 18.4 “Tiếp cận pháp luật” thuộc Bộ tiêu chí quốc gia xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 được hướng dẫn tại Phụ lục I ban hành kèm theo Quyết định số 1143/QĐ-BTP. Việc xác định tiêu chuẩn đạt chuẩn của chỉ tiêu 18.4 ‘tiếp cận pháp luật” không căn cứ vào toàn bộ kết quả đánh giá xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật hàng năm mà chỉ sử dụng kết quả đánh giá của 03 tiêu chí tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP của năm trước liền kề xét công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới gắn với chức năng, nhiệm vụ của Ngành Tư pháp, gồm: (i) Ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn, (ii) Tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật, (iii) Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý. Theo đó, xã đạt chỉ tiêu 18.4. “Tiếp cận pháp luật” khi điểm số của từng tiêu chí nêu trên đạt từ 80% số điểm tối đa trở lên. Điều này nhằm tránh sự trùng lắp nội dung của một số tiêu chí tiếp cận pháp luật với điều kiện, chỉ tiêu khác trong Bộ tiêu chí quốc gia xã nông thôn mới (điều kiện “Xã đạt tiêu chuẩn “An toàn, an ninh trật tự” theo quy định của Bộ Công an, chỉ tiêu 18.2 “Đảng bộ, chính quyền xã được xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên”…); giúp tiết kiệm nguồn lực, giảm thiểu hồ sơ trong đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

          Đối với  chỉ tiêu 9.5 “Phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định” thuộc Tiêu chí phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh thì sử dụng kết quả đánh giá, công nhận phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP của năm trước liền kề năm đánh giá phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh theo quy định tại Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg.

          2. Sửa đổi yêu cầu về mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật và mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở: Nội dung tiêu chí 16 “Tiếp cận pháp luật” thuộc Bộ tiêu chí quốc gia xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025 được hướng dẫn tại Phụ lục II ban hành kèm theo Quyết định số 1143/QĐ-BTP. Nội dung hướng dẫn thực hiện tiêu chí này cơ bản được giữ nguyên như quy định tại Quyết định số 1723/QĐ-BTP trước đây và được chỉnh sửa về kỹ thuật để bảo đảm tính chặt chẽ, phù hợp với quy định pháp luật, thống nhất cách hiểu một số nội dung trong quá trình áp dụng. 

          Trong đó, sửa đổi, làm rõ hơn yêu cầu của mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở là mô hình xã điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật, mô hình xã điển hình về hòa giải ở cơ sở, cụ thể: Xã được xác định là có mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật khi đáp ứng các yêu cầu sau: (i) Các chỉ tiêu 3, 4, 5 và 6 thuộc Tiêu chí 2 “Tiếp cận thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật” theo quy định của Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP đạt số điểm tối đa; (ii) Huy động được nguồn lực hỗ trợ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; (iii) Trong 05 năm gần nhất tính đến thời điểm đánh giá có tập thể hoặc cá nhân được cơ quan có thẩm quyền cấp huyện trở lên tặng Giấy khen hoặc Bằng khen hoặc hình thức khen thưởng khác vì có thành tích xuất sắc về triển khai các giải pháp, sáng kiến trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

          Xã được xác định là có mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở khi đáp ứng các yêu cầu sau: (i) Chỉ tiêu 2 thuộc Tiêu chí 3 “Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý” theo quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP đạt số điểm tối đa; (ii) Huy động đội ngũ luật sư, luật gia, Hội thẩm nhân dân, lực lượng Công an nhân dân, Bộ đội Biên phòng, báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, người đã từng là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, người đã hoặc đang công tác trong lĩnh vực pháp luật tham gia làm hòa giải viên ở cơ sở hoặc hỗ trợ cho công tác hòa giải ở cơ sở; (iii) Trong 05 năm gần nhất tính đến thời điểm đánh giá có tập thể hoặc cá nhân được cơ quan có thẩm quyền cấp huyện trở lên tặng Giấy khen hoặc Bằng khen hoặc hình thức khen thưởng khác vì có thành tích xuất sắc về triển khai các giải pháp, sáng kiến trong công tác hòa giải ở cơ sở.

          3. Chỉ tiêu cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: Phụ lục III ban hành kèm theo Quyết định số 1143/QĐ-BTP hướng dẫn nội dung của chỉ tiêu 9.6 “Huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định” thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới, chỉ tiêu 9.7 “Huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định” thuộc Tiêu chí huyện nông thôn mới đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021 - 2025 và chỉ tiêu 9.4. “Quận, thị xã, thành phố đạt chuẩn tiếp cận pháp luật” thuộc Tiêu chí quận, thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh (gọi chung là chỉ tiêu cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật).
Theo đó, chỉ tiêu cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật có 04 nội dung tập trung đánh giá mức độ thực hiện nhiệm vụ của chính quyền địa phương cấp huyện trong các lĩnh vực xây dựng, ban hành văn bản theo thẩm quyền; tiếp cận thông tin; phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở;  trợ giúp pháp lý. So với Quyết định số 1723/QĐ-BTP, việc xác định mức độ đạt chuẩn của chỉ tiêu cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được chỉnh sửa theo hướng: (i) Bỏ các điều kiện cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, cách tính theo điểm số; (ii) Lược bỏ một số  nội dung về tổ chức tiếp công dân, tiếp nhận, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo; tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính, chỉ lựa chọn những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ của ngành Tư pháp và quy định tiêu chuẩn đạt chuẩn đối với từng nội dung.

          Đối với chỉ tiêu 9.7 “Huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật” thuộc tiêu chí huyện nông thôn mới đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã, ngoài đáp ứng tiêu chuẩn 04 nội dung của chỉ tiêu cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định, còn phải đáp ứng các nội dung về tỷ lệ tiếp nhận, giải quyết vụ, việc hòa giải, tỷ lệ vụ, việc hòa giải thành và bố trí kinh phí cho công tác hòa giải ở cơ sở.

          Quyết định số 1143/QĐ-BTP có hiệu lực kể từ ngày 20/6/2024 và thay thế Quyết định số 1723/QĐ-BTP, do đó những trường hợp hồ sơ đề nghị thẩm tra, thẩm định tiêu chí, chỉ tiêu “tiếp cận pháp luật” để xét, công nhận hoặc thu hồi quyết định công nhận địa phương đạt chuẩn nông thôn mới, đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 và đạt chuẩn đô thị văn minh đã được gửi đến cơ quan có thẩm quyền trước ngày 20/6/2024, địa phương có thể lựa chọn tiếp tục thực hiện theo Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định số 1723/QĐ-BTP hoặc thực hiện theo các Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định 1143/QĐ-BTP./.