THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

         Lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật

        Chủ đề Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025 - “Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội” mang ý nghĩa đặc biệt, bởi xã hội càng phát triển thì yêu cầu về một môi trường sống an toàn, minh bạch, kỷ cương càng trở nên cấp thiết. Văn hóa tuân thủ pháp luật không còn dừng lại ở việc “không vi phạm”, mà tiến xa hơn đó là sự tự giác, tự trọng, và tự chịu trách nhiệm trong từng hành vi của mỗi người dân.

        Hơn thế, chủ đề này còn phản ánh quyết tâm của tỉnh trong việc đưa pháp luật trở thành chuẩn mực của đời sống, là thước đo cho hành vi ứng xử, là trụ cột của quản trị xã hội hiện đại. Khi pháp luật được hiểu đúng, áp dụng đúng và tôn trọng tuyệt đối, niềm tin của người dân vào bộ máy công quyền được củng cố, tạo động lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội.

       Hưởng ứng Ngày Pháp luật, từ đầu tháng 11 đến cao điểm (01-09/11/2025), khắp các sở, ngành, địa phương của Thanh Hóa đã đồng loạt triển khai hoạt động tuyên truyền sâu rộng, phong phú về hình thức, sinh động trong nội dung. Báo cáo của Sở Tư pháp cho thấy 100% các sở, ban, ngành và đơn vị cấp tỉnh đều tham gia hưởng ứng bằng nhiều cách: treo băng rôn, đăng tin bài, lồng ghép nội dung pháp luật trong hội nghị giao ban, tập huấn, sinh hoạt chi bộ… Những hình ảnh này không chỉ tạo không khí sôi nổi mà còn khẳng định thông điệp: pháp luật là điểm tựa của đời sống xã hội.

          Đáng chú ý, nhiều nội dung mới, những vấn đề người dân quan tâm như Luật Cán bộ, công chức sửa đổi; Luật Đấu thầu;    Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND… được phổ biến kịp thời. Hoạt động truyền thông trên Báo - Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, cùng hệ thống loa truyền thanh cơ sở đã giúp pháp luật tiến gần hơn đến từng hộ dân, từng tuyến đường, từng khu dân cư. Chính sự “phủ sóng” rộng khắp này đã tạo nên hiệu ứng xã hội tích cực, đưa tinh thần thượng tôn pháp luật dần trở thành thói quen nhận thức.

        Bên cạnh đó, Sở Tư pháp tổ chức Hội nghị truyền thông chính sách pháp luật mới với hơn 200 đại biểu tham dự, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên, cán bộ pháp chế. Đây là một trong những hoạt động trọng tâm, vừa trang bị kiến thức, vừa tăng cường năng lực thực thi pháp luật tại cơ sở.

Không chỉ ở cấp tỉnh, các địa phương cấp xã cũng có nhiều mô hình sáng tạo. 166 xã, phường đã tổ chức 498 hội nghị, tọa đàm, với hơn 59.760 đại biểu tham dự, treo hơn 18.260 băng rôn, 830 pa-nô, và phát hơn 1.494 tin, bài trên hệ thống truyền thanh. Những con số này cho thấy sự vào cuộc đồng bộ, trách nhiệm và hiệu quả của chính quyền cơ sở “tế bào” quan trọng nhất của bộ máy pháp quyền.

        Không chỉ vậy, nhiều đơn vị đã khéo léo kết hợp phổ biến pháp luật với hoạt động văn hóa - nghệ thuật. Tuyên truyền qua hình thức sân khấu hóa, tiểu phẩm, chiếu phim lưu động, xây dựng tủ sách pháp luật tại trại giam và vùng sâu, vùng xa… Những hình thức này giúp pháp luật đến gần hơn với đời sống, để người dân không chỉ hiểu biết mà còn ghi nhớ, thấy mình là chủ thể của pháp luật.

         Đáng ghi nhận là sự vào cuộc của lực lượng Công an, Quân đội - những đơn vị giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong xây dựng kỷ luật, kỷ cương. Các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, các buổi sinh hoạt chuyên đề “Nói không với vi phạm pháp luật” tại các đơn vị quân đội, hay phiên tòa rút kinh nghiệm trực tuyến của Tòa án và Viện kiểm sát đã góp phần củng cố ý thức chấp hành pháp luật từ mỗi cán bộ, chiến sĩ, lan tỏa ra toàn cộng đồng. Đây chính là minh chứng cho mối quan hệ gắn bó giữa việc giữ vững an ninh - trật tự và văn hóa tuân thủ pháp luật trong xã hội hiện đại. Từ góc độ quản lý nhà nước, hoạt động hướng ứng Ngày Pháp luật năm nay diễn ra rộng khắp, bài bản, không phô trương nhưng có chiều sâu. Thông điệp “sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật” không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành hành động cụ thể, xuất hiện trong từng hội nghị, từng buổi sinh hoạt, từng tờ rơi, từng bản tin. Điều đó tạo nên một môi trường pháp lý bền vững - nền tảng của một xã hội văn minh, kỷ cương. 

         Để văn hóa tuân thủ trở thành sức mạnh nội sinh của mỗi người dân

         Dù đạt nhiều kết quả nổi bật, hành trình xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật vẫn đặt ra không ít thách thức. Thực tế cho thấy, ở một số nơi, hoạt động tuyên truyền còn mang tính hình thức; nội dung chưa thật sự sát với đời sống; một bộ phận cán bộ chưa chủ động học tập pháp luật. Chính những hạn chế này đặt ra yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ hơn, sâu sắc hơn, để văn hóa tuân thủ không chỉ dừng ở khẩu hiệu mà thực sự trở thành thói quen xã hội.

        Trước hết, cần củng cố vai trò của cơ quan tư pháp - lực lượng giữ vai trò trung tâm trong tham mưu, định hướng và tổ chức các hoạt động pháp luật. Thời gian qua, các cơ quan tư pháp đã làm tốt việc ban hành kế hoạch, hướng dẫn và tháo gỡ khó khăn cho cơ sở. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu mới, hoạt động này cần được đẩy mạnh theo hướng linh hoạt hơn, sáng tạo hơn, nhất là trong bối cảnh người dân có nhu cầu tiếp cận pháp luật nhanh chóng, chính xác và thuận tiện.

       Bên cạnh đó, tuyên truyền pháp luật trong giai đoạn hiện nay không thể chỉ dừng ở hội nghị, tờ rơi hay loa truyền thanh. Để tạo sức hút, cần chuyển mạnh sang phương thức truyền thông trực quan, gần gũi: video ngắn, đồ họa minh họa, sân khấu hóa tình huống, chia sẻ câu chuyện thật, phản ánh bài học thật. Những phương thức này không chỉ dễ nhớ mà còn tạo cảm xúc - yếu tố quan trọng để hình thành hành vi tự giác.

       Tiếp theo, giáo dục pháp luật phải gắn chặt với từng nhóm đối tượng đặc thù. Người dân vùng sâu, vùng xa cần hình thức tuyên truyền trực tiếp, dễ hiểu; doanh nghiệp cần được cập nhật quy định liên quan đến sản xuất - kinh doanh; học sinh - sinh viên cần được khơi gợi tinh thần tôn trọng pháp luật ngay từ những bài học đầu đời. Việc phân nhóm này không chỉ làm tăng hiệu quả tuyên truyền, mà còn góp phần thu hẹp khoảng cách tiếp cận pháp luật giữa các vùng miền.

Song song với đó, dịch vụ pháp lý miễn phí phải được đẩy mạnh hơn, đặc biệt là với nhóm yếu thế. Khi người dân được hỗ trợ về quyền lợi, được tư vấn khi gặp vướng mắc, họ sẽ tin tưởng hơn vào hệ thống pháp luật và chủ động tuân thủ các quy định liên quan đến mình. Đây chính là cách hình thành văn hóa tuân thủ từ “dưới lên” bền vững và hiệu quả.

       Một yếu tố khác không thể bỏ qua là vai trò của doanh nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập, doanh nghiệp muốn phát triển phải đặt tuân thủ pháp luật lên hàng đầu, từ quản trị nhân sự, môi trường lao động đến trách nhiệm xã hội. Khi doanh nghiệp làm tốt, người lao động sẽ noi theo; và khi hàng nghìn doanh nghiệp cùng hành động, văn hóa tuân thủ sẽ lan tỏa nhanh chóng trong toàn xã hội.

      Cuối cùng, để bảo đảm văn hóa tuân thủ được nuôi dưỡng bền vững, cần tăng cường kiểm tra, đánh giá và nhân rộng các mô hình hay. Không phải địa phương nào cũng làm giống nhau; nhưng những mô hình hiệu quả như tủ sách pháp luật, phiên tòa trực tuyến rút kinh nghiệm, tuyên truyền qua văn nghệ cần được lan tỏa để tạo thành “mạng lưới điểm sáng” trên toàn tỉnh.Văn hóa tuân thủ pháp luật vì vậy không phải điều tự nhiên mà có; nó được hình thành từ nhận thức, được nuôi dưỡng bằng hành vi, và được bảo vệ bằng sự đồng lòng của cả cộng đồng. Khi mỗi người dân hiểu, tin và tự nguyện thực hiện pháp luật, đó mới là lúc xã hội đạt tới trạng thái văn minh - ổn định - phát triển bền vững.