THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

Trình bày Tờ trình, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Lê Văn Thanh nêu rõ, phạm vi điều chỉnh của Luật Việc làm (sửa đổi) gồm: chính sách hỗ trợ tạo việc làm; đăng ký và quản lý lao động; hệ thống thông tin thị trường lao động; phát triển kỹ năng nghề; dịch vụ việc làm; bảo hiểm thất nghiệp; quản lý nhà nước về việc làm.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về đăng ký và quản lý lao động đối với người lao động có việc làm và người thất nghiệp; bổ sung quy định về phát triển kỹ năng nghề; Các quy định về đánh giá kỹ năng, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia, tăng cường năng lực tổ chức đánh giá kỹ năng nghề và chuẩn hóa đội ngũ đánh giáo viên; mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp; linh hoạt mức đóng bảo hiểm thất nghiệp.

Đa số ý kiến của các đại biểu cơ bản tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật và quan điểm xây dựng Luật như thể hiện trong Tờ trình. Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng, việc sửa đổi Luật Việc làm tạo tiền đề vững chắc cho việc xây dựng và phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng hiện đại, bảo đảm kết nối thị trường lao động trong nước với thị trường lao động của các nước trong khu vực và trên thế giới.

Theo Ủy viên Thường trực Hội đồng Dân tộc Leo Thị Lịch, dự thảo luật đã thể hiện khá rõ nội dung về đồng bào DTTS. Tuy nhiên, trong quy định về đăng ký và quản lý lao động, dự thảo Luật mới chỉ nêu 5 đối tượng yếu thế, đặc thù gồm: người khuyết tật, người có thu hồi đất, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo, thân nhân người có công có cách mạng, chưa có đối tượng người DTTS. Đại biểu đề nghị bổ sung thêm người DTTS vào nhóm đối tượng yếu thế, đặc thù, đây là điều rất có ý nghĩa và cần thiết đối với các đồng bào DTTS, miền núi, vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn.

Đóng góp ý kiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy cho biết, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024 vừa được Quốc hội thông qua, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam ký hợp đồng lao động từ đủ 12 tháng trở lên tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.“Tuy nhiên, trong dự thảo Luật này không có quy định nào liên quan đến thống kê thông tin lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Số lao động này sẽ được quản lý như thế nào? Việc rà soát các lao động này để đảm bảo việc thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là cần thiết”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy cho biết.

Làm rõ thêm các ý kiến đóng góp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, sau sửa đổi Bộ Luật Lao động, Luật BHXH vừa qua, thì Luật Việc làm là luật rất quan trọng. Cùng với Bộ luật Lao động sẽ tạo thành hệ thống tương đối đồng bộ cho tạo việc làm và phát triển thị trường lao động và các chính sách liên quan. Luật Việc làm (sửa đổi) tạo tiền đề vững chắc cho việc xây dựng đồng bộ các yếu tố của thị trường lao động, đặc biệt là phát triển thị trường lao động linh hoạt, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng hiện đại hơn; nhằm đảm bảo kết nối thị trường lao động trong và ngoài nước.

Với nhiệm vụ và mục tiêu lớn như vậy, theo Bộ trưởng, việc sửa luật Việc làm lần này là đòi hỏi tất yếu khi thị trường lao động hiện nay thay đổi nhiều, đặc biệt việc di chuyển thể nhân, dịch chuyển lao động trong nước, ASEAN, giữa các nước đang diễn ra liên tục.

Thị trường lao động không còn trong phạm vi 1 quốc gia nữa, đặc biệt, những vấn đề này rất khác biệt, vì thế để kết nối thị trường lao động trước những đòi hỏi của thự tiễn cuộc sống, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định “là tham vọng của cơ quan soạn thảo, muốn làm sao kế thừa những giá trị của Luật cũ và đưa vào dự thảo những vấn đề mới”.

Về vấn đề bảo hiểm thất nghiệp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, bảo hiểm thất nghiệp là quỹ ngắn hạn mà các nước thường chỉ sử dụng khoản 10% kết dư, còn lại 90% để hỗ trợ cho người lao động một cách nhanh chóng, kịp thời.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng chỉ ra rằng, ở Việt Nam, phần lớn số tiền từ quỹ này hiện chỉ được sử dụng để trợ cấp thất nghiệp, trong khi việc đào tạo lại và chuyển đổi nghề nghiệp gần như chưa được chú trọng đúng mức.

Bộ trưởng trăn trở, mức hỗ trợ cho việc đào tạo nghề hiện tại còn quá thấp, chỉ khoảng 3-4 triệu đồng/người, không đủ để người lao động có thể tham gia các khóa đào tạo chất lượng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, cần có các khoản hỗ trợ mạnh mẽ hơn để người lao động không chỉ được trợ cấp thất nghiệp mà còn có thể phát triển kỹ năng mới, thích ứng với thị trường lao động hiện đại. “Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp ở các nước, bản chất là công cụ để điều tiết thị trường lao động, hỗ trợ thị trường lao động rất nhanh”, từ đó Bộ trưởng nhấn mạnh, ngoài hỗ trợ trực tiếp thất nghiệp, Bảo hiểm thất nghiệp cũng phải thay đổi hoàn toàn.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề cập đến việc tư vấn, kết nối việc làm hiện tại, Nhà nước cần có những biện pháp linh hoạt hơn trong việc hỗ trợ chuyển đổi và đào tạo nghề, thay vì chỉ tập trung vào một số cơ chế hiện hành như Quỹ Quốc gia hỗ trợ việc làm, vốn chưa mang lại hiệu quả như mong đợi. “Những chính sách này cần được thiết kế linh hoạt hơn với nguồn kinh phí và quản lý được phân cấp, thay vì chỉ tập trung tại Trung ương. Điều này sẽ giúp thúc đẩy hiệu quả của các chương trình hỗ trợ việc làm, đào tạo nghề và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi không ngừng”, Bộ trưởng cho biết.

Về phát triển kỹ năng nghề, khẳng định “rất cần”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu, kỹ năng nghề không chỉ riêng Việt Nam quan tâm mà đơn cử như ASEAN đã hình thành ban chỉ đạo, và các quốc gia thành viên đều góp vốn vào hỗ trợ đào tạo chung; rồi dịch vụ liên thông về thị trường lao động, không thể không liên thông. Bộ trưởng cũng khẳng định dự thảo sẽ mở đường cho Dịch vụ việc làm phát triển. Vừa qua chủ yếu dịch vụ công, tới đây, các Trung tâm Dịch vụ việc làm phải làm được 2 việc: vừa là dịch vụ công nhưng đồng thời đặt hàng, giao nhiệm vụ, tự nuôi sống được mình không chỉ trông vào NSNN.

Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của Ủy ban Xã hội hôm nay, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và điều chỉnh theo nguyên tắc “gọn nhất có thể", dự kiến giới hạn dưới 100 điều luật.

Luật Việc làm (sửa đổi) gồm 9 chương và 130 điều, tăng 2 chương, 68 điều so với luật hiện hành, dự kiến được trình Quốc hội lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 và trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV vào tháng 6/2025.