THÔNG TIN PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

Thanh Hóa là tỉnh nằm ở phía bắc của khu vực Bắc Trung bộ, với diện tích tự nhiên là 11.129,48 km², là tỉnh có diện tích lớn thứ 5 trong cả nước, dân số gần 4 triệu người, đứng thứ 3 cả nước, có nhiều thành phần dân tộc cùng sinh sống, với 559 đơn vị hành chính cấp xã, 27 huyện, thị xã, thành phố (trong đó có 2 thành phố, 2 thị xã), với những điều kiện tự nhiên đa dạng có cả vùng núi, vùng trung du, đồng bằng và ven biển, thiên nhiên có sự đa dạng, trong đó đan xen những khó khăn và thuận lợi, nhưng nhìn chung có sự ưu đãi thuận lợi cho phát triển kinh tế biển.

Để thực hiện mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền trong đó các cơ quan nhà nước thực hiện đúng vai trò và nhiệm vụ được giao, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước mang lại lợi ích của nhân dân, Thanh Hóa đã quan tâm tới nhiều nhiệm vụ để phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, chính điều đó những năm qua Thanh Hóa luôn là tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế mạnh mẽ, đồng thời đảm bảo việc thu ngân sách vượt chỉ tiêu, nhiều khu công nghiệp hình thành, giải quyết việc làm cho người dân, đảm bảo người dân được hưởng cuộc sống tốt hơn.

Một trong những sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh là việc thực hiện nhiệm vụ thực hiện Chương trình xây dựng MTQG xây dựng NTM trong năm 2022. trong đó đảm bảo việc xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Để triển khai có hiệu quả nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 8/5/2021 của Thủ tướng chính phủ và Thông tư số 09/TT- BTP ngày 15/11/2021, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch số 230/KH-UBND ngày 29/10/2021 về việc triển khai thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Để thực hiện các nhiệm vụ được giao về xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Năm 2022 Sở Tư pháp Thanh Hóa đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 42/KH-UBND ngày 23/2/2022 về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở và xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2022 trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh việc tham mưu giúp UBND tỉnh ban hành Kế hoạch đề triển khai nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh. Sở Tư pháp đã ban hành các Kế hoạch và văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh như: Kế hoạch số 65/KH-STP ngày 23/2/2022 về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2022; Kế hoạch số 84/KH-STP ngày 3/3/2022 kiểm tra thực hiện quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2022; Công văn số 445/STP-PBGDPL ngày 24/3/2022 hướng dẫn thực hiện chỉ đạo điểm về xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong triển khai nhiệm vụ xây dựng, đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn toàn tỉnh.

Tại các huyện, thị xã, thành phố: Triển khai Kế hoạch của UBND tỉnh và  nội dung hướng dẫn của Sở Tư pháp, các địa phương đã ban hành Kế hoạch và đôn đốc, chỉ đạo các xã, phường, thị trấn nghiêm túc triển khai các giải pháp nâng cao trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc triển khai các nhiệm vụ chuẩn tiếp cận pháp luật góp phần đảm bảo nhu cầu tìm hiểu nâng cao nhận thức pháp luật, thực hiện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân tại cơ sở. Đến nay, các huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng Kế hoạch triển khai nhiệm vụ xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật. Tiến hành kiện toàn thành phần hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật và hướng dẫn các xã, phường, thị trấn triển khai nội dung xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật cũng như phân công nhiệm vụ cụ thể trong triển khai thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí theo quy định tại quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông thư số 09/TT-BTP của Bộ Tư pháp.

Công tác triển khai thực hiện nội dung của Chương trình xây dựng NTM thuộc lĩnh vực ngành phụ trách.

Công tác tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ về xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật.

Trong năm 2022, Sở Tư pháp đã phổi hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức 05 hội nghị cụm (tại Quan Hóa, Ngọc Lặc, Yên Định, Hậu Lộc, TP Thanh Hóa) tập huấn chuyên sâu về nghiệp vụ, kỹ năng xây dựng, đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP và nghiệp vụ xây dựng, đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật  gắn với đánh giá tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu cho 1.700 đại biểu là đại diện lãnh đạo Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật các huyện, thị xã, thành phố; cán bộ, công chức phòng tư pháp; lãnh đạo UBND, công chức văn phòng thống kê, công chức Tư pháp - Hộ tịch các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh việc tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ về xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức. Trong năm, Sở Tư pháp đã phối hợp với UBND huyện Quan Hóa, UBND huyện Cẩm Thủy và UBND huyện Ngọc Lặc tổ chức 03 hội nghị giới thiệu về mục đích, ý nghĩa, vị trí, vai trò của công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan có 450 đại biểu là cán bộ chủ chốt và người dân ở cơ sở thuộc các xã: Phú Nghiêm, huyện Quan Hóa; xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc và xã Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy.

In ấn, phát hành tài liệu hướng dẫn: Trong năm, Sở Tư pháp đã tiến hành biên tập, in ấn, phát hành 02 loại tờ gấp pháp luật (61.000 tờ) và gần 2.600 cuốn cẩm nang về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để tiến hành cấp phát cho cán bộ và Nhân dân trên địa bàn tỉnh. Các tài liệu được biên tập với nội dung phù hợp sát với thực tiễn triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật tại các đơn vị, địa phương.

Tổ chức kiểm tra, hướng dẫn nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Nhằm triển khai các nội dung, nhiệm vụ mới trong xây dựng, đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cũng như  kịp thời nắm bắt, khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các nội dung chỉ tiêu, tiêu chí xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật tại các địa phương. Trong năm, Sở Tư pháp đã tiến hành kiểm tra nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật tại 06 huyện: Quan Hóa, Bá Thước, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Như Thanh và Thạch Thành.

Kết quả đánh giá xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh:

Kết quả thực hiện nhiệm vụ xây dựng chuẩn TCPL năm 2021.

Tính đến ngày 25/01/2022, toàn tỉnh có 484 xã; 87 phường thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, đạt tỉ lệ 88.5%. 

Thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật theo trách nhiệm và phạm vi quản lý của các cơ quan, đơn vị, địa phương  

Tiêu chí bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật gắn với triển khai Hiến pháp, Luật ban hành văn bản QPPL và công tác thi hành pháp luật

Để thực hiện tiêu chí này, Sở Tư pháp và UBND các huyện, thị xã, thành phố đã thường xuyên tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, cán bộ, công chức tư pháp và cán bộ, công chức liên quan trực tiếp đến việc tham mưu soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật các nội dung cơ bản về kỹ năng, nghiệp vụ, trình tự thủ tục, các quy định pháp luật có liên quan về việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Vì vậy, việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, UBND câp xã cơ bản đúng thể thức, căn cứ, thẩm quyền, trình tự thủ tục ban hành và nội dung phù hợp quy định của pháp luật, có tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn.

Bên cạnh đó để thực hiện các tiêu chí này, các huyện, thị xã đã tăng cường chỉ đạo và kiểm tra công tác tổ chức thực hiện các văn bản QPPL, Kế hoạch, Văn bản khác trên địa bàn huyện, đặc biệt tại các xã, phường, thị trấn; góp phần giải quyết khiếu nại, tố cáo đúng trình tự thủ tục, giảm khiếu nại tố cáo trên địa bàn cấp xã; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tội phạm và tệ nạn xã hội được kiềm chế; 

Tiêu chí thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã

Thực hiện tiêu chí này, các cơ quan, đơn vị đã thực hiện nhiều giải pháp, như: nâng cao trình độ, nghiệp vụ của cán bộ công chức được phân công thực hiện thủ tục; đồng thời rà soát, kiểm soát, kiểm tra chặt chẽ việc công khai, thực hiện các thủ tục hành chính, nhất là ở cấp xã; tuyên truyền phổ biến phát huy vai trò của người dân trong giám sát thực thi công vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các thủ tục hành chính; đưa các chỉ tiêu đảm bảo thời hạn giải quyết thủ tục hành chính vào là nội dung để đánh giá thi đua của cán bộ, công chức trực tiếp giải quyết công việc cho công dân. Đặc biệt thực hiện Thông tư số 07/2017/TT-BTP các xã đã tiến hành lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của tổ chức cá nhân đối với thủ tục hành chính. Nhờ vậy, việc thực hiện quy trình giải quyết thủ tục hành chính hoạt động thực thi công vụ để đảm bảo các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân cũng như hỗ trợ, giúp đỡ người dân thực hiện quyền và nghĩa vụ từ phía các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước của tỉnh về cơ bản đạt chất lượng. Cụ thể như hàng năm tỷ lệ giải quyết các vụ việc hành chính, tư pháp ở cấp xã đã đảm bảo trình tự, thủ tục, thời hạn (trên 90%), các lĩnh vực khác về cơ bản đảm bảo thời hạn theo quy định.

Tiêu chí phổ biến giáo dục pháp luật: Để thực hiện tốt các chỉ tiêu thuộc tiêu chí này, trong những năm qua, Sở Tư pháp đã chủ trì phối hợp với các sở, ngành có liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn rà soát, kiện toàn, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ pháp luật cho tuyên truyền viên pháp luật cấp xã; xây dựng quản lý, khai thác tủ sách pháp luật cấp xã, thôn, bản, khu phố; tổ chức tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân cơ sở bằng nhiều hình thức đa dạng, nội dung phù hợp với đời sống nhân dân ở cơ sở...Chính vì vậy, Đội ngũ Tuyên truyền viên pháp luật của xã, phường được bồi dưỡng, cung cấp tài liệu nghiệp vụ trong năm; nhiều nội dung pháp luật liên quan đến đời sống nhân dân được tuyên truyền phổ biến thông qua các hình thức khác nhau để nhân dân nắm bắt và thực hiện; hiện nay, 559 xã, phường, thị trấn (100%) hiện đã tủ sách pháp luật tại UBND xã và gần 1.000 tủ sách thôn, bản, khu phố. Hằng năm hệ thống Tủ sách pháp luật đều được trang bị bổ sung các loại sách pháp luật từ nguồn ngân sách nhà nước theo định kỳ; tại các xã, phường. Sở Tư pháp - thường trực Hội đồng PBGDPL đã tăng cường phối hợp với Sở Thông tin và truyền thông hướng dẫn thông tin tuyên truyền qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở thông tin, giới thiệu chính sách pháp luật, hiện nay, đã có trên 500 đài truyền thanh xã, phường, thị trấn thường xuyên thông tin về cơ sở chính sách pháp luật liên quan đến quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, thông tin hoạt động thực hiện pháp luật, thi hành pháp luật thực sự là một kênh thông tin nhanh, hiệu quả để người dân trên địa bàn. Tuy nhiên, việc xây dựng Thư viện xã, các điểm bưu điện văn để phục vụ người dân, khai thác miễn phí hoặc giảm phí cơ sở dữ liệu pháp luật qua máy vi tính còn khó khăn trong việc thực hiện do thiếu kinh phí, cơ sở vật chất, nhân lực để thực hiện. 

Tiêu chí hòa giải ở cơ sở: Hiện nay các thôn, bản, khu phố ở Thanh Hóa đã có tổ hòa giải. Qua hoạt động hòa giải, cán bộ làm công tác hòa giải đã vận dụng những quy định của pháp luật để giải thích, phân tích, thuyết phục các bên tranh chấp góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật cho nhân dân và quan trọng hơn cảm hoá, giáo dục ý thức nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật của người dân. Để thực hiết tốt thiết chế tiếp cận pháp luật qua hoạt động hòa giải ở cơ sở trong năm qua Thanh Hóa đã chỉ đạo các địa phương triển khai nhiều giải pháp như: chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố kiện toàn, củng cố đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở theo đúng tiêu chuẩn của Luật hòa giải ở cơ sở; tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền các cấp với Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể ở các cấp trong việc ban hành các quy định về hòa giải ở cơ sở, trong tổ chức thực hiện, và kiểm tra giám sát thực hiện pháp luật trong hòa giải; bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ và kiến thức pháp luật, cung cấp tài liệu pháp luật mới liên quan đến hoạt động hòa giải cho đội ngũ làm công tác quản lý hòa giải ở cơ sở và hòa giải viên cơ sở...

Tiêu chí về thực hiện dân chủ ở xã, phường

Trong năm qua các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nghiêm túc thực hiện theo đúng Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã phường thị trấn. 537 xã, phường, thị trấn trên địa bàn đã thực hiện công khai thủ tục hành chính, công khai các nội dung theo quy định, bảo đảm thuận lợi cho người dân tiếp cận với cơ chế, chính sách tại địa phương; bàn bạc, tham gia trực tiếp vào các chủ trương và mức đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi công cộng do nhân dân đóng góp toàn bộ hoặc một phần kinh phí và các công việc khác trong nội bộ cộng đồng dân cư phù hợp với quy định của pháp luật. Việc bàn bạc, biểu quyết hương ước, quy ước tại thôn, xóm, tổ dân phố được đã được các địa phương công khai đến các thành viên đại diện hộ gia đình, trong cộng đồng dân cư...

Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn là một trong những biện pháp, tiêu chí hữu hiệu để người dân tiếp cận pháp luật. Vì vậy, Sở Tư pháp Thanh Hóa đã chỉ đạo và triển khai nhiều biện pháp để người dân tham gia bàn bạc, quyết định vào các nội dung tại địa phương, tham gia giám sát hoạt động của chính quyền cơ sở  như: đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ và nhân dân các quy định pháp luật về xây dựng và thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn trong đó chú trọng tới việc lựa chọn hình thức phổ biến phù hợp với trình độ, phong tục, tập quán của từng đối tượng; tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các cấp ủy, chính quyền và Mặt trận Tổ quốc trong việc tổ chức thực hiện tốt Quy chế dân chủ; tích cực vận động và tạo điều kiện tối đa để nhân dân có thể kiểm tra, giám sát nội dung công khai để dân biết; các nội dung nhân dân bàn, quyết định trực tiếp; các nội dung nhân dân bàn, biểu quyết để cấp có thẩm quyền quyết định; các nội dung nhân dân tham gia ý kiến.

Dự kiến kết quả thực hiện nhiệm vụ trong năm 2022

Đến thời điểm hiện tại các huyện, thị xã, thành phố đã tiến hành thực hiện theo kế hoạch triển khai nhiệm vụ xây dựng chuẩn tiếp cận tại địa phương; tổ chức kiện toàn hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật theo quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; hướng dẫn các xã, phường, thị trấn phân công nhiệm vụ cụ thể cho cán bộ phụ trách các chỉ tiêu, tiêu chí xây dựng chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định. Dự kiến trong năm 2022, số xã phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh khoảng trên 470 đơn vị.

          Đánh giá chung

Việc triển khai đánh giá chuẩn TCPL đã được cấp ủy đảng, chính quyền các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nghiêm túc, bảo đảm công khai minh bạch, dân chủ đúng quy định. Cấp ủy đảng, chính quyền đã nhận thức đầy đủ hơn về mục đích, ý nghĩa và nội dung đánh giá các tiêu chí chuẩn tiếp cận pháp luật; đã tích cực hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, rà soát, đánh giá các tiêu chí chuẩn tiếp cận pháp luật; bố trí phân công công chức quản lý, theo dõi thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với kiệm toàn tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ công chức làm công tác tư pháp. Qua đó đã từng bước thực hiện tốt các tiêu chí, tạo điều kiện cho người dân ngày càng có cơ hội tiếp cận pháp luật và vận dụng pháp luật vào thực tiễn đời sống để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Để thực hiện nhiệm vụ năm 2023 đạt hiệu quả, công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cần lưu ý một số nội dung như:

Một là: Tiếp tục quán triệt, tăng cường phổ biến sâu rộng đến các cơ quan, đơn vị, cán bộ và người dân về vị trí, vai trò, nội dung của công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của các ngành, các cấp và cá nhân trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao, bảo đảm thông nhất, đồng bộ, đúng quy định.

Hai là: Chú trọng gắn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật với trách nhiệm quản lý của các cơ quan, đơn vị nhất là trong bảo đảm thi hành pháp luật, giải quyết các thủ tục hành chính; tiếp cận thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Ba là: Hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị, địa phương triển khai thực hiện các các nội dung, nhiệm vụ và tiến hành đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong năm và gắn với thực hiện nhiệm vụ đánh giá xã đạt chuẩn NTM tại các huyện, thị xã, thành phố.

Bốn là: Kiện toàn và tăng cường hướng dẫn, bồi dưỡng, kiểm tra nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ cho đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Năm là: Tổ chức tổng kết, kịp thời rút kinh nghiệm, chấn chỉnh đối với những cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện chưa nghiêm túc, còn hình thức; cần bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, nhất là kinh phí cho hoạt động quản lý và thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật. Chú trọng đến việc xây dựng mô hình điểm về cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, góp phần vào kết quả thực hiện phong trào thi đua " Ngành Tư pháp chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới".

Trong đó có Đề xuất sự quan tâm của Bộ Tư pháp tiếp tục có những hướng dẫn các quy định về chuẩn tiếp cận pháp luật sát với thực tế, dễ thực hiện và đảm bảo thống nhất, hiệu quả. Đồng thời Đối với UBND tỉnh và UBND cấp huyện, cấp xã cần tiếp tục quan tâm, đẩy mạnh việc đầu tư kinh phí, tăng cường chỉ đạo hoạt động xây dựng đánh giá cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.